Norsk hymnologisk forening set fokus på Vestlandet og den nynorske salmeskatten i årets Salmens dag!
Vi heng oss på Festspela som blir arrangert på Aasentunet 12. – 15. juni og medlemmer av NHF får gratis inngang på Festspela sitt program søndag 15. juni (førstemann til mølla – meld frå til oss om du er interessert!). Så vert det generalforsamling søndag ettermiddag for NHF-medlemmer og flott salmekveld i Volda kyrkje søndag kveld. Sjølve hovudprogrammet på Salmens dag finn stad mandag 16. juni på Uppheim i Volda sentrum. Det blir foredrag av Per Halse, Jan Inge Sørbø, Anders Aschim og Ingrid Brækken Melve og det blir herleg nynorsk salmesong i Volda kyrkje med Magnar Åm.
Hald av dagane allereie no og kom til til vakre Sunnmøre i juni!
Program
Søndag 15. juni
- 17.00–18.15: Generalforsamling NHF (Uppheim)
- 18.15–19.00: Kveldsmat
- 19.30–21.00: Salmekveld i Volda kyrkjer: «Me syngja skal den nye song – Feiring av Nynorsk salmebok 100 år» Volda kyrkjekor med dirigent Bert Handrick og Ørsta kyrkjekor med dirigent Marie Austrheim Riise deltek saman med Ragnhild Engeset på fløyte. Preses i Den norske kirke, Olav Fykse Tveit er med på kvelden og Per Kristian Hovden Sætre er kveldens konferansier. Billettpris kr. 150,- (inkludert i prisen for Salmens dag)
Mandag 16. juni
- 08.50–09.20: Mottaking og registrering (Uppheim)
- 09.20–09.40: Opning og helsing frå Olav Fykse Tveit, preses i Den norske kirke
- 09.40–10.30: Anders Aschim: Frå Nokre Salmar til Nynorsk Salmebok: Blix-salmane 1891–1925
- 10.30–10.40: Pause
- 10.40–11.30: Per Halse: Nynorsk salmebok som resultat av språkstrid og strategi
- 11.30–12.20: LUNSJ
- 12.30–13.30: Nynorsk salmesong med Magnar Åm (Volda kyrkje)
- 13.40–14.30: Jan Inge Sørbø: Nynorske salmar mellom folkespråk og kunstspråk
- 14.30–14.40: Pause
- 14.40–15.30: Ingrid Brækken Melve: Nyare salmespråk
- 15.40: Transport til Volda/Ørsta lufthamn for dei som har behov.
- 16.00: Ankomst og innsjekking Volda/Ørsta lufthamn.
- 16.45: Flyavgang Oslo.
PRIS OG PÅMELDING
For medlemmar i NHF: kr. 500,-
For ikkje-medlemmar i NHF: kr. 800,-
Studentar: kr. 250,-
Prisen inkluderer enkel middag søndag ettermiddag, inngang på salmekvelden søndag kveld, foredrag og lunsj mandag.
MELD DEG PÅ I PÅMELDINGSSKJEMAET HER!
Praktisk info
Adresse Uppheim: Gymnasvegen 6, 6102 Volda
Programmet til Festspela finn du her
Meir om foredragshaldarene og foredraga
Anders Aschim: Frå Nokre Salmar til Nynorsk Salmebok: Blix-salmane 1891–1925
Det første heftet av Nokre Salmar kom ut anonymt i 1869. I 1891 kom fjerde utgåva, no med forfattarnamn på tittelbladet. Då hadde boka vakse til ei fullstendig salmebok, med 150 salmar til alle søndagar og helgedagar i kyrkjeåret. Ambisjonen om ei nynorsk kyrkjesalmebok var tydeleg. Året etter blei boka autorisert som salmeboktillegg. Det gav kyrkjesokn som gjorde vedtak om det, høve til å nytte nynorske salmar ved sida av den salmeboka som alt var i bruk. Kva rolle kom Blix-salmane til å spele i kyrkjeliv og samfunnsdebatt i første del av 1900-talet, og kva fekk dei å seie for det vidare arbeidet med salmebøker og liturgiske bøker?
Anders Aschim er professor i religion, livssyn og etikk. Han er teolog og historikar, med teologisk embetseksamen frå MF vitenskapelig høyskole og doktorgrad i historie frå UiT Norges arktiske universitet.
Per Halse: Nynorsk salmebok som resultat av språkstrid og strategi
I 1908 fekk stiftsprost Gustav Jensen i oppdrag å revidere Landstads salmebok, og det høyrde med til mandatet at salmar på landsmål skulle inkluderast i revisjonen. I fleire generasjonar hadde det vore frustrasjon i kyrkja over at sokna brukte ulike salmebøker, og no var ein opptekne av samling om ei tidhøveleg bok. Dei salmeskrivande «målprestane» Barstad og Hovden vart også med i revisjons-komitéen. Men arbeidet drog ut, og før Landstads reviderte var ferdig, vart mange overraska av ei alternativ bok som dukka opp og vart autorisert. Kva var det som hende – og kvifor?
Per Halse er teolog og professor ved Høgskulen i Volda. Han har arbeidd ved høgskulen sidan 1991, og han har særleg forska på historia åt det nynorske kyrkjespråket. I tillegg til fleire artiklar har Halse skrive bøkene Gudsord og folkespråk. Då nynorsk vart kyrkjemål (2011), Peter Hognestad. Språkstrid og heilag fred (2016), «Den fyrste bibelen paa norsk». Historia om Fyrebilsbibelen (saman med Anders Aschim 2021) og Norsk kristendomshistorie (saman med Hallgeir Elstad 2021).
Jan Inge Sørbø: Nynorske salmar mellom folkespråk og kunstspråk
Nynorsken spring ut av folkespråket, både salmar og lyrikk nærmar seg eit enkelt, folkeleg språk. Eit viktig motiv for å innføra nynorske salmar, var at dei låg nærare det språket folk brukte, både i ordval og syntaks. Blix sine salmar om preiketekstane er gode døme: «Ein båt i stormen duva, men Jesus var om bord». Men det finst eit motsett tildriv: Å visa at nynorsken kan vera kunstferdig og utsmykka. Dette ser vi tydeleg hos dei nynorske romantikarane Aukrust, Nygard og Rytter. I nynorsk salmedikting ser vi også at nokre salmar strevar etter ei kunstferdig, litterær form, t.d. i omsetjingane til Matias Skard. Denne spenninga er viktig både i nynorsk litteratur generelt og i salmediktinga.
Jan Inge Sørbø er professor emeritus ved Høgskulen i Volda og er også forfattar og salmediktar.
Ingrid B. Melve: Salmer uten sikkerhet: Nyere salmespråk
Vi lever ikke lenger i en monokultur, og fortidens absolutter er ikke lenger selvsagte. Likevel er menneskenes hjerter like fulle av lengsel, tro, håp og tvil. Hver generasjon trenger kanskje et nytt salmespråk. Ikke som et brudd med det gamle, men for at salmediktning og- synging fortsatt skal være en levende tradisjon.
Ingrid Brækken Melve er salmedikter og prest. Ho er óg forfattar og skribent i Vårt Land-spaltane «Lillesøndag» og «Ettertanke». I 2022 vart ho nominert til Dass-prisen.
Solveig Spilling Bakkevig (prest og leiar i NHF) har tonesett fleire av Ingrids salmetekstar og vil delta i foredraget saman med Ingrid.
